Naloty na Ukrainie: mniej spraw karnych, ale więcej skarg od firm

Pomimo spadku liczby postępowań karnych dotyczących przejęć, ukraińskie przedsiębiorstwa coraz częściej szukają pomocy w związku z próbami nielegalnego przejęcia majątku. Według Prokuratury Generalnej w 2024 r. odnotowano 323 przypadki przestępstw związanych z przeszukaniem, co stanowi spadek o 11% w porównaniu z rokiem 2023. W tym samym czasie liczba skarg od przedsiębiorców wzrosła o 42%.

Jak zauważają analitycy Opendatabot, całkowita liczba przeszukań w 2024 r. była 1,8 razy mniejsza niż w 2021 r. Jednakże tylko niewielka część spraw trafiła do sądu – 28% ogółu. Jest to nieco więcej niż w pierwszych latach wojny na pełną skalę, ale znacznie mniej niż w latach 2020–2021, gdy około 40% postępowań zakończyło się rozprawą.

Zdecydowana większość schematów przestępczych opiera się na fałszowaniu dokumentów – mechanizm ten pojawia się w 74% wszystkich spraw karnych. Kolejne 17% przypadków wiąże się ze zwalczaniem legalnej działalności gospodarczej, reszta zaś wiąże się z bezpośrednim zajmowaniem majątku lub przedsiębiorstwa.

Oprócz postępowań karnych, na Ukrainie odnotowuje się także znaczną liczbę skarg na działania rewizjonistów. W 2024 r. Biuro ds. Zwalczania Przestępstw otrzymało 1722 takie wnioski. Choć jest to połowa liczby z 2021 r., to w sumie w ciągu ostatnich pięciu lat złożono ponad 10 700 skarg. Najczęściej ofiary zgłaszały próby nielegalnego przejęcia nieruchomości - takie przypadki stanowiły 86% odwołań, podczas gdy kolejne 14% dotyczyło przejęć na teren przedsiębiorstwa.

W ciągu ostatnich dwóch lat struktura odwołań uległa zmianie. Podczas gdy całkowita liczba skarg spadła o 36%, przedsiębiorstwa wręcz przeciwnie, zaczęły częściej szukać ochrony – liczba takich skarg wzrosła o 42%. Dodatkowo w 2024 r. o 17% wzrósł udział wniosków pochodzących od jednostek samorządu terytorialnego (rady miast, wsi, powiatów), podczas gdy w latach 2020-2023 wskaźnik ten wynosił zaledwie 7%.

Jednocześnie efektywność rozpatrywania skarg pozostaje na niskim poziomie. W 2024 r. rozpatrzono pozytywnie tylko 30% wniosków, odrzucono 43%, a 27% pozostawiono bez rozpatrzenia. Świadczy to o tym, że mimo spadku liczby spraw karnych, problem przejęć mienia pozostaje aktualny, a ukraiński biznes nadal potrzebuje bardziej niezawodnych mechanizmów ochrony przed bezprawnymi przejęciami.